Inspelen op de demografie is vaak een zekerheidje

Hoe ontwikkelt de Nederlandse bevolking zich? Veel ontwikkelingen laten zich al jaren van tevoren voorspellen omdat zij onderdeel zijn van de bevolkingsopbouw. De komende jaren zien we nog een groei van de Nederlandse bevolking, maar de beroepsbevolking krimpt. Dat wordt een lastige opgave voor het vinden van personeel.

In het Trendrapport 2022 van NRIT-media komen diverse onderwerpen aan bod die de recreatiesector in beweging brengen. Bureau Toerisme publiceert een reeks artikelen waarin telkens één onderwerp wordt uitgelicht, met een vertaalslag naar de kansen voor de regio Rivierenland. De gegevens uit het trendrapport zijn aangevuld met informatie van Pretwerk.nl. Dit keer bespreken we ‘Demografische trends in Nederland’ (p. 70)

Vergrijzing

De vergrijzing zien we al jarenlang aankomen. Toch blijven veel dagattracties en vakantieparken nog volop aanbod ontwikkelen voor gezinnen met kinderen. Is dat verstandig? Of gaan opa en oma straks vaker met de kinderen op pad?

Het aandeel van 65 plussers is de afgelopen jaren sterk gegroeid; van 11% in 1975 tot 20% in 2022. Ook de groep Nederlanders in het cohort 40 – 64 jaar groeide in deze periode van 26 naar 33%. Het mag duidelijk zijn, dat de Nederlandse bevolking gemiddeld steeds ouder wordt.

Het Trendrapport maakt een voorspelling van de ontwikkeling van de groep 80 plussers. Het aandeel van de 80 plussers binnen de groep 65 plussers zal de komende jaren toenemen van 24% nu naar 40% in 2050. Dit wordt in beleidstaal ‘de dubbele vergrijzing’ genoemd. In de zorgsector wordt al volop geanticipeerd op deze ontwikkeling, die een veel hogere zorgvraag met zich meebrengt. De recreatiesector doet er verstandig aan om dit onderwerp ook wat vaker te agenderen. Veel ouderen blijven tot op hogere leeftijd actief. Zorgvakanties en het aanbrengen van toegankelijkheids-aanpassingen zullen dus steeds belangrijker worden. Het zal wel een hele opgave worden om voldoende personeel te vinden die passende zorg en begeleiding kan geven. Ook zorginstellingen en ziekenhuizen hebben deze specialisten hard nodig.

De groeiende groep ouderen is overigens geen slecht nieuws voor de toeristisch recreatieve sector. Uit onderzoek door Q&A insights in opdracht van ABN AMRO blijkt dat aanstaande ouderen (55 – 65 jaar) hun geld liever besteden aan weekendjes weg en vakanties (42%) dan aan fysieke producten (b.v. in de retail). Daarnaast wordt ook relatief veel geld en tijd vrijgemaakt voor hobby’s (33%) en sport en bewegen (32%).

Een deel van de pensionado’s zal overigens emigreren. Ouderen vertrekken in toenemende mate naar het buitenland om daar hun oude dag door te brengen. Als redenen voor vertrek wordt o.a. aangegeven (onderzoek NIDI); behoefte aan meer rust, ruimte en natuur (83%), weer en klimaat (81%) cultuur en mensen in het land van de bestemming (77%), ontvluchten van de drukte in Nederland (75%).

Nog meer demografische ontwikkelingen

De vergrijzing staat al wat langer op de agenda bij beleidsmakers en marketeers. Maar er zijn meerdere demografische factoren om rekening mee te houden. Wist je bijvoorbeeld dat…

• Een kwart van de bevolking een migratieachtergond heeft (eerste en tweede generatie)? Dat zijn 4,6 miljoen Nederlanders. In de vier grote steden ligt dat percentage op 51,8%. De meeste voorkomende migratieachtergronden zijn: Turks, Marokkaans, Surinaams Indonesisch, Duits ne Pools.
• Het gemiddeld opleidingsniveau stijgt? Dat heeft o.a. consequenties voor de keuzes in de vrijetijd. Bovendien zijn mensen met een hoger opleidingsniveau gemiddeld gezonder en werken zij langer door.
• Het aantal eenpersoonshuishoudens de laatste jaren sterk toeneemt? Tussen 2000 en 2021 groeide het aantal eenpersoonshuishoudens in Nederland met 36% naar 3,2 miljoen huishoudens.
• De omvang van de beroepsbevolking de komende jaren zal afnemen. De komende 30 jaar krimpt de omvang van de beroepsbevolking met een Nederlandse nationaliteit met ongeveer 1 miljoen personen. Dat kan deels worden gecompenseerd door arbeidsmigratie. Omdat het aandeel van de niet-beroepsbevolking (kinderen en gepensioneerden) nog sterker toeneemt wordt een grotere druk op de arbeidsmarkt verwacht.